আমার সোনার বাংলা, আমি তোমায় ভালোবাসি । চিরদিন তোমার আকাশ, তোমার বাতাস, আমার প্রাণে বাজায় বাঁশি ॥ ও মা, ফাগুনে তোর আমের বনে ঘ্রাণে পাগল করে, মরি হায়, হায় রে— ও মা, অঘ্রানে তোর ভরা ক্ষেতে আমি কী দেখেছি মধুর হাসি ॥
কী শোভা, কী ছায়া গো, কী স্নেহ, কী মায়া গো— কী আঁচল বিছায়েছ বটের মূলে, নদীর কূলে কূলে । মা, তোর মুখের বাণী আমার কানে লাগে সুধার মতো, মরি হায়, হায় রে— মা, তোর বদনখানি মলিন হলে, ও মা, আমি নয়নজলে ভাসি ॥
তোমার এই খেলাঘরে শিশুকাল কাটিলে রে, তোমারি ধুলামাটি অঙ্গে মাখি ধন্য জীবন মানি । তুই দিন ফুরালে সন্ধ্যাকালে কী দীপ জ্বালিস ঘরে, মরি হায়, হায় রে— তখন খেলাধুলা সকল ফেলে, ও মা, তোমার কোলে ছুটে আসি ॥
ধেনু-চরা তোমার মাঠে, পারে যাবার খেয়াঘাটে, সারা দিন পাখি-ডাকা ছায়ায়-ঢাকা তোমার পল্লীবাটে, তোমার ধানে-ভরা আঙিনাতে জীবনের দিন কাটে, মরি হায়, হায় রে— ও মা, আমার যে ভাই তারা সবাই, ও মা, তোমার রাখাল তোমার চাষি ॥
ও মা, তোর চরণেতে দিলেম এই মাথা পেতে— দে গো তোর পায়ের ধুলা, সে যে আমার মাথার মানিক হবে । ও মা, গরিবের ধন যা আছে তাই দিব চরণতলে, মরি হায়, হায় রে— আমিপরের ঘরে কিনব না আর, মা, তোর ভূষণ ব'লে গলার ফাঁসি
| Āmāra sōnāra bāṁlā, āmi tōmāẏa bhālōbāsi/ Ciradina tōmāra ākāśa, tōmāra bātāsa, āmāra prānē bājāẏa bām̐śi. Ō mā, phāgunē tōra āmēra banē ghrānē pāgala karē, Mari hāẏa, hāẏa rē— Ō mā, aghrānē tōra bharā kṣētē āmi kī dēkhēchi madhura hāsi.
Kī śōbhā, kī chāẏā gō, kī snēha, kī māẏā gō— Kī ām̐cala bichāẏēcha baṭēra mūlē, nadīra kūlē kūlē/ Mā, tōra mukhēra banī āmāra kānē lāgē sudhāra matō, Mari hāẏa, hāẏa rē— Mā, tōra badanakhāni malina halē, ō mā, āmi naẏanajalē bhāsi.
Tōmāra ēi khēlāgharē śiśukāla kāṭilē rē, Tōmāri dhulāmāṭi aṅgē mākhi dhanya jībana māni/ Tui dina phurālē sandhyākālē kī dīpa jbālisa gharē, Mari hāẏa, hāẏa rē— Takhana khēlādhulā sakala phēlē, ō mā, tōmāra kōlē chuṭē āsi.
Dhēnu-carā tōmāra māṭhē, pārē yābāra khēẏāghāṭē, Sārā dina pākhi-ḍākā chāẏāẏa-ḍhākā tōmāra pallībāṭē, Tōmāra dhānē-bharā āṅinātē jībanēra dina kāṭē, Mari hāẏa, hāẏa rē— Ō mā, āmāra yē bhāi tārā sabāi, ō mā, tōmāra rākhāla tōmāra cāṣi.
Ō mā, tōra caranētē dilēma ēi māthā pētē— Dē gō tōra pāẏēra dhulā, sē yē āmāra māthāra mānika habē/ Ō mā, garibēra dhana yā āchē tāi diba caranatalē, Mari hāẏa, hāẏa rē— Āmi parēra gharē kinaba nā āra, mā, tōra bhūṣana ba'lē galār phām̐si. | Amar shonar Bangla, ami tomay bhalobashi/ Chirodin tomar akash, tomar batash, amar prane bajay bashi. O ma, phagune tor amer bone ghrane pagol kore, Mori hay, hay re— O ma, Ôgghrane tor bhôra khete ami ki dekhechhi modhur hashi.
Ki shobha, ki chhaya go, ki sneho, ki maya go— Ki ãchol bichhayechho boţer mule, nodir kule kule/ Ma, tor mukher bani amar kane lage shudhar moto, Mori hay, hay re— Ma, tor bôdonkhani molin hole, o ma, ami nôyonjôle bhashi.
Tomar ei khelaghôre shishukal kaţile re, Tomari dhulamaţi ônge makhi dhônya jibon mani/ Tui din phurale shôndhyakale ki dip jalish ghôre, Mori hay, hay re— Tôkhon kheladhula shôkol phele, o ma, tomar kole chhuţe ashi.
Dhenu-chôra tomar maţhe, pare jabar kheyaghaţe, Shara din pakhi-đaka chhayay-đhaka tomar pollibaţe, Tomar dhane-bhôra anginate jiboner din kaţe Mori hay, hay re— O ma, amar je bhai tara shôbai, o ma, tomar rakhal tomar chashi.
O ma, tor chôronete dilem ei matha pete— De go tor payer dhula, she je amar mathar manik hôbe/ O ma, goriber dhôn ja achhe tai dibo chôrontôle, Mori hay, hay re— Ami pôrer ghôre kinbo na ar, ma, tor bushon bôle gôlar phãshi. | บังกลาแดนทองของข้า ข้ารักท่าน. ฟากฟ้าของท่านจงอยู่ชั่วกัลป์ ถอดเป็นอากาศของท่านร้อยใจข้าเป็นทำนองเพลง ดั่งว่าเป็นขลุ่ยทิพย์ ยามวสันตฤดู โอ้ มารดาข้า กลิ่นหอมจากสวนมะม่วงของท่าน ทำให้ข้าคลั่งด้วยความยินดี อ้า น่าตื่นเต้นเสียนี่กระไร! ในวรรษาฤดู โอ้ มารดาข้าในทุ่งนาที่ข้าวออกรวงเต็มที่ข้าเห็นรอยยิ้มอ่อนหวานอยู่ทั่วไป.
อ้า ช่างงามนัก ช่างร่มเย็นยิ่ง ช่างน่าเสน่หา และช่างอ่อนโยน! ช่างเป็นดังฟูกนอนที่ท่านคลี่ไว้ ณ โคนร่มไทรและตามชายฝั่งแห่งสายธาร โอ้ มารดาข้า วาจาจากโอษฐ์ท่าน ดั่งมธุรสเสนาะโสตข้า !. อ้า น่าตื่นเต้นเสียนี่กระไร! หากท่านเศร้า โอ้ มารดาข้า,ทิ้งความหมองหม่นบนหน้าท่าน ดวงเนตรข้าย่อมชุ่มด้วยน้ำตา!
Spending my childhood in your playhouse Your dirt and soil smeared all-over my body, I consider myself privileged. Wonderful lamp you light up at dusk, Ah, what a thrill! I quit play and sprint back to your lap at once, O mother!
In the cattle grazing field, on the pier for crossing stream, Shaded village walkways, serene with calling birds, Open porch with heaped ripe paddy my life goes on. Ah, what a thrill! All your shepherds and farmers are my brothers.
This time I offer my head beneath your feet, Bless me with your dust, I shall be obliged to flaunt overhead. I shall offer you meagrely whatever I have at home, Ah, what a thrill! Never bother to buy you, from others, a hanging rope disguised as crown. |